Topraklama Tesisatı ve Ölçümü

Topraklama Nedir ?

Elektrikli işletme araçlarının (generatör, transformatör, motor, kesici, ayırıcı, direk, aydınlatma armatürü, buz dolabı, çamaşır makinası v.b.) aktif olmayan (normal işletmede gerilim altında olmayan) metal kısımlarının bir iletkenle toprakla birleştirilmesidir. Toprakla bağlantı çeşitli şekillerdeki topraklayıcılarla (toprak elektrotları) yapılır.

Neden Topraklama Yapılır ?

Topraklama başlıca üç amaçla yapılmaktadır.
1. Koruma topraklaması: İnsanları tehlikeli dokunma gerilimlerine karşı korumak için yapılan topraklamadır. Elektrik motorunun dış gövdesinin metal şase kısmının topraklanması bu topraklamaya örnek gösterilebilir.
2. İşletme topraklaması: İşletme akım devresinin, tesisin normal işletilmesi için yapılan topraklanması. Örneğin fabrikadaki trafonun yıldız noktasının topraklanması bu amaçla yapılır.
3. Fonksiyon topraklaması: Bir iletişim tesisinin veya bir işletme elemanının istenen fonksiyonu yerine getirmesi için yapılan topraklamadır. Yıldırım etkilerine karşı koruma, raylı sistem topraklaması, iletişim tesisleri işletme topraklaması örnek olarak verilebilir.

Topraklama Ölçümü ve Kontrolünü Kimler Yapabilir ?

Topraklama ölçümlerini yapmaya ve raporunu sunmaya yetkili kişiler 21.08.2001 tarihli ve 24500 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren "Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği” Ek-P'de bahsedilmiştir. Ek-P de ölçümü yapan Elektrik Mühendisi bilgilerinin bulunması gerektiği yazmaktadır. Yeni yayınlanan İş Güvenliği Yönetmeliğinde ayrıca elektrik teknikerleri bu ölçümleri yapabileceği belirtilmiş olsa da Elektrik tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği hükümlerini uygulamak için mutlaka ölçümde bir Elektrik Mühendisi bulunmalı ve raporu hazırlamalıdır.

Raporları ve uygunluk değerlendirmelerini işletmenizin kendi çalışanı olmak şartıyla EMO üyesi Elektrik Mühendisleri, Elektrik-Elektronik Mühendisleri tarafından yapılmalıdır. er tesisinizde EMO üyesi Elektrik Mühendisi veya Elektrik-Elektronik Mühendisi yoksa Topraklama Yetki Belgesine ve SMM Belgesine sahip EMO üyesi Elektrik Mühendisleri ile Elektrik-Elektronik Mühendislerine işletmenizin topraklama ölçümünü yaptırabilirsiniz.

Bazı durumlarda çeşitli kamu kurumları bu ölçümlerin işletmenin kendi personeli yerine işletme dışındaki mühendisler tarafından yapılmasını talep etmektedirler.

SMM Mühendis ölçümden sonra Yönetmeliğe uygun olarak topraklama raporunu hazırlayarak uygunluk değerlendirmelerini size teslim edecektir.

Herhangi bir elektrik yangını veya iş kazası sonrası Elektrik Mühendislerinin vereceği bilirkişi incelemelerinde, işletmelerce ibraz edilecek evraklardan olan topraklama raporlarında SMM Elektrik Mühendisinin onayı bulunmaması durumunda "Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği" hükümlerine uyulmadığından geçerli kabul edilmeyebilir.

Topraklama Ölçümünü Yaptırmak Zorunda mıyız ?

21.08.2001 tarihli ve 24500 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren "Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği'ne göre Topraklama ölçümleri işletmelere zorunlu hale getirilmiştir. Elektrik Tesisleri Topraklamalar Yönetmeliği Madde-10'da muayene ölçme ve denetleme periyotlarından bahsedilmiş olup Yönetmelik eki olan Ek-P'de periyodik olarak yapılacak ölçüm sürelerinden bahsedilmiştir. İşletmeler Yönetmelikte bahsedilen sürelerde topraklama ölçümlerini yaptırmak zorundadır. 

Topraklama Ölçümü Periyotları Nedir ?

21.08.2001 tarihli ve 24500 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren "Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği Ek-P'de çeşitli topraklama tesislerinin işletme dönemi içindeki muayene, ölçme ve denetlemelere ilişkin önerilen periyotları belirlenmiştir. Bu Topraklama ölçüm periyotlarını aşağıda görebilirsiniz.

Kullandığınız elektrik enerjisinin kesintisiz ve verimli olarak sağlanabilmesi için periyodik ölçüm ve muayenelerin yapılması hem faydalı hem de yönetmeliklere göre zorunluluktur.